USG kolana to jedno z pierwszych badań diagnostycznych przy występowaniu kontuzji i chorób stawu kolanowego, największego stawu w ludzkim ciele. To badanie szybkie, nieinwazyjne, bezbolesne i w pełni bezpieczne – nie pociąga za sobą żadnych niepożądanych skutków. USG kolana służy przede wszystkim do oceny miękkich tkanek stawu kolanowego. Częściowo uwidaczniają się w nim łąkotki, chrząstki i powierzchnia kości. Sprawdź, jak wygląda badanie USG kolana oraz w jakich przypadkach powinno się je wykonać. Dowiedz się, jak przygotować się do badania stawu kolanowego oraz czy istnieją ku temu jakieś przeciwwskazania. Spis treści Na czym polega USG kolana? Jakie są wskazania do wykonania USG kolana? Czy istnieją przeciwwskazania do badania USG kolana? Czy USG kolana wymaga specjalnego przygotowania? Na czym polega USG kolana? USG kolana jest metodą obrazowania opierającą swoje działanie na falach ultradźwiękowych o określonej częstotliwości. Badany proszony jest o odsłonięcie stawu kolanowego i zajęcie na kozetce pozycji leżącej na plecach lub brzuchu (w przypadku oceny dołu podkolanowego). Na poddawaną badaniu okolicę aplikuje się specjalny żel. Jego zadaniem jest ułatwienie poruszania głowicą aparatu USG po ciele i wnikania fal ultradźwiękowych do jego wnętrza poprzez eliminację powietrza. Fale z głowicy po wniknięciu w głąb ciała odbijają się na różne sposoby od poszczególnych tkanek, zarówno zdrowych, jak i objętych procesem chorobowym. Efektem tego jest echo, które wraca do głowicy i stanowi podstawę do uzyskania obrazów na monitorze komputera uwidaczniających struktury anatomiczne budujące staw kolanowy. Lekarz może je obserwować w czasie rzeczywistym. W czasie badania pacjent bywa proszony o zmianę pozycji, napięcie mięśni, wyprostowanie lub zgięcie kolana, skręcenie nogi na zewnątrz lub do wewnątrz. To tzw. USG dynamiczne kolana. Jego zadaniem jest ocena zachowania struktur budujących staw kolanowy w czasie wykonywania ruchu. USG kolana zajmuje kilkanaście minut. Jego wyniki są od razu dostępne dla pacjenta – mają postać kilku ujęć z ultrasonografu opatrzonych krótkim opisem. Jakie są wskazania do wykonania USG kolana? Wśród wskazań do USG kolana wymienia się przede wszystkim ból w obrębie tej części ciała, odczuwany w ruchu i spoczynku. Badanie to wskazane jest przy występowaniu również innych dolegliwości ze strony kolana, takich jak obrzęk, zasinienie, zaczerwienienie, ograniczenie ruchomości, sztywnienie, przyblokowanie, krwiaki. Wskazaniem do USG kolana jest także podejrzenie następujących schorzeń: kontuzje i urazy kolana ( skręcenia, zwichnięcia); uszkodzenie łąkotki, rzepki, więzadeł, mięśni lub ścięgien; zwyrodnienie stawu kolanowego; reumatoidalne zapalenie stawów; kontuzja więzadła krzyżowego przedniego; kolano skoczka (zmiana przeciążeniowo-zwyrodnieniowa więzadła rzepki); przerost błony maziowej; wysięk w stawie; uszkodzenie chrząstki stawowej; wolne ciała śródstawowe; kolano biegacza (przeciążenie pasma biodrowo-piszczelowego); obecność torbieli, krwiaka, ganglionów (torbieli galaretowatych) lub ropnia; pojawienia się przestrzeni płynowych; idiopatyczne zapalenie stawów; guzy stawu kolanowego (stwierdzenie rodzaju zmiany – czy jest płynna lub lita, z jakiej struktury się wywodzi). Ultrasonografia stawu kolanowego wykorzystywana jest jako element kontroli po zabiegach operacyjnych. Badanie to pozwala rozpoznać wiele stanów patologicznych, na jakie staw kolanowy jest mocno narażony. To drugi po stawie skokowym najbardziej obciążony fragment ludzkiego ciała. Stanowi jedną z najbardziej złożonych struktur organizmu człowieka, dźwiga przy tym niemal cały jego ciężar i jest mocno eksploatowany każdego dnia. Jednak zdarzają się przypadki, w których USG kolana nie wystarczy do postawienia rozpoznania. Lekarz może wówczas zlecić przeprowadzenie bardziej specjalistycznych badań, takich jak np. rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa. Czy istnieją przeciwwskazania do badania USG kolana? USG kolana to badanie w pełni bezpieczne i bezbolesne. Wolno je powtarzać z praktycznie dowolną częstotliwością. Bywa przeprowadzone nawet u kobiet w ciąży czy małych dzieci. Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania USG kolana może być występowanie świeżych rozległych ran czy różnego rodzaju opatrunków w obrębie badanej okolicy, których nie wolno usunąć na czas USG. Wówczas badanie należy przełożyć na inny termin. Czy USG kolana wymaga specjalnego przygotowania? Badanie USG kolana nie wymaga specjalnego przygotowania. Wybierającym się na nie osobom zaleca się ubranie luźnej i wygodnej odzieży, co pozwoli łatwo uwidocznić kolano do obrazowania. USG kolana może być przeprowadzone o dowolnej porze i nie wiąże się z koniecznością odstawienia leków. Ważne, aby badany zabrał ze sobą wyniki wcześniej przeprowadzonych badań stawu kolanowego, np. prześwietlenia kolana. Należy też zaznaczyć, że USG nie jest objęte prawnym wymogiem posiadania skierowania, jednak jest ono silnie rekomendowane. Bibliografia1. A. Kiełtyka, M. Gabryel, Staw kolanowy w badaniach obrazowych. Anatomia prawidłowa kolana, Wydawnictwo ENT, Łódź T. Poboży, M. Kielar, Przegląd metod oceny ultrasonograficznej więzadła krzyżowego przedniego w niestabilności przedniej stawu kolanowego – diagnostyka z dostępu tylnego, „Journal of Ultrasonography” 2016, t. 16, nr 66, s. 288– M. Podgórski, USG kolana. Zobacz, opisz, oceń, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.