Podniosła, a zarazem smutna uroczystość, jaką jest pogrzeb wymaga odpowiedniej oprawy. Dotyczy to również ubrania, jakie należy założyć na tę okazję. Jak ubrać się na pogrzeb? Strój na pogrzeb powinien być zgodny z obowiązującymi zasadami dotyczącymi tego typu uroczystości. Ubranie na pogrzebie powinno być skromne, schludne i utrzymane w ciemnych, stonowanych barwach, najlepiej w czerni. Jaki wybrać strój na pogrzeb? W polskiej tradycji ostatnie pożegnanie jest jednym z najtrudniejszych momentów, ponieważ jest to chwila zadumy, smutku i refleksji nad kruchością ludzkiego życia. To także czas żalu i rozpaczy bliskich osób żegnających zmarłego członka rodziny, przyjaciela lub znajomego. Pełne emocji ostatnie pożegnanie taty czy ostatnie pożegnanie babci zawsze są przytłaczającą dla członków rodziny uroczystością. Przed żałobnikami stoi niełatwe wcale zadanie jak się ubrać na pogrzeb, zwłaszcza gdy jest to pożegnanie taty bądź pożegnanie babci. Ceremonia pogrzebowa powinna być uroczystością podniosłą, wymagającą starannie dobranej oprawy. Dlatego wiele osób zastanawia się, jak ubrać się na pogrzeb? Warto znać obowiązujące zasady, jak ubrać się na pogrzebie. Wizyta w świątyni, filharmonii bądź też strój biznesowy, wymaga przestrzegania pewnych reguł. Strój na pogrzebie savoir vivre jest ograniczony właśnie takimi ściśle określonymi zasadami. Dotyczy to zarówno bliskich krewnych osoby zmarłej, jak i osób bezpośrednio z nią niespokrewnionych, ale towarzyszących zmarłemu w jego ostatniej drodze. Zastanawiając się jak się ubrać na pogrzebie trzeba wziąć pod uwagę fakt, że starannie dobrany ubiór na pogrzeb jest wyrazem szacunku dla osoby zmarłej, a także solidarności z pogrążoną w bólu, cierpieniu, smutku i rozpaczy najbliższą rodziną, żegnającą swojego krewnego. Zatem jak się ubrać na pogrzeb? Ubranie na pogrzeb to zbiór zasad, które określają nie tylko kolor stroju, ale przede wszystkim fason. Kolorem żałoby w polskiej kulturze, który dominuje w stroju pogrzebowym jest czerń. To barwa zarezerwowana dla najbliższych członków rodziny osoby zmarłej. Można zdecydować się na ubrania pogrzebowe w kolorze czarnym również wówczas, gdy nie jest się spokrewnionym z osobą zmarłą, ponieważ jest to najbezpieczniejsze rozwiązanie. Pogrzeb jak się ubrać – to pytanie często nurtuje żałobników. Strój na pogrzeb to jak się okazuje ważny element tej uroczystości. Ubiór na pogrzebie jest kluczowy i musi odpowiadać obowiązującym zasadom. Ogarnięci smutkiem zastanawiamy się jak ubrać się na pogrzeb, by oddać hołd osobie zmarłej. Warto mieć na uwadze, że czarny strój na pogrzebie w pełni oddaje charakter tej jakże smutnej uroczystości, a także wpisuje się w kanon ceremoniału pogrzebowego. Strój na pogrzebie savoir vivre nakłada na rodzinę zmarłego obowiązek ubrania się w stroje schludne, eleganckie, pozbawione jakiekolwiek połyskujących ozdób. Najbliższa rodzina osoby zmarłej, która rozważa, co ubrać na pogrzeb, może wybrać ubrania w czerni. Kolor ten można przywdziewać także na znak żałoby, szczególnie po najbliższym członku rodziny, którym jest dziecko, matka, ojciec bądź małżonek. Jest to forma opłakiwania straty zmarłej osoby. W przypadku dalszej rodziny, krewnych, znajomych i przyjaciół, współpracowników osoby zmarłej, jak również sąsiadów, pogrzebowy savoir vivre nakazuje, aby wybrać stroje utrzymane w ciemnych barwach. Może być to granat, grafit, brąz lub antracyt. Strój na pogrzeb powinien być utrzymany w odcieniach stonowanych, ciemnych. Należy unikać bardzo intensywnych kolorów, szczególnie barw rzucających się w oczy, krzykliwych. Chodzi tutaj przede wszystkim o kolory neonowe. W polskiej tradycji nie praktykuje się strojów na pogrzebie utrzymanych w kolorystyce pastelowej, białej bądź kremowej. Na uroczystość ostatniego pożegnania nie powinno zakładać się ubrań bogato zdobionych, np. sukienka na pogrzebie musi być skromna, bez naszytych aplikacji, cyrkonii lub perełek. Także garnitur na pogrzebie powinien być w ciemnych barwach, pozbawiony kolorowych, nieodpowiednich do powagi sytuacji dodatków. Do tego najlepiej sprawdza się elegancka, biała bądź czarna koszula na pogrzeb. A jak ubrać dziecko na pogrzeb? Także w przypadku najmłodszych uczestników uroczystości, wybierajmy ubrania na pogrzeb w ciemnych, stonowanych barwach, bez kolorowych, jaskrawych dodatków i emblematów. Odpowiedni strój na uroczystość pogrzebową Osoby zastanawiające się, co ubrać na pogrzeb, powinny wiedzieć, że pogrzebowy savoir vivre nakazuje, aby oprócz ciemnych kolorów, wybierać ubrania o odpowiednim kroju. Dotyczy to, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Zatem w czym na pogrzeb? Oto wskazówki, jak się ubrać na pogrzebie. Przedstawicielki płci żeńskiej, które uczestniczą w ceremonii pogrzebowej, mogą zdecydować się na ubrania pogrzebowe – ciemne garsonki, sukienki na pogrzeb, jak również połączenie spódnicy z żakietem. Bez względu na porę roku, na uroczystość pogrzebową należy zakładać rajstopy bądź pończochy. Mogą one być w kolorze czarnym lub cielistym. W dobrym guście jest czarna sukienka pogrzebowa lub spódnica, które powinny bezwzględnie sięgać za kolano. Strój pogrzebowy musi być schludny. Zakazuje się wydekoltowanych sukienek i bluzek, jak również bardzo obcisłej i krótkiej odzieży eksponującej dekolt, ramiona, plecy czy nogi. A jaki garnitur na pogrzeb? W przypadku mężczyzn odpowiednim strojem na uroczystość pogrzebową jest garnitur na pogrzebie, także utrzymany w stonowanych, ciemnych barwach. Przy tym garnitur na pogrzeb musi być elegancki, pozbawiony dodatków. Jaka koszula na pogrzebie będzie odpowiednia? Koszula na pogrzeb powinna być elegancka – biała lub czarna, połączona z krawatem. Należy też pamiętać, że pogrzeb wymaga doboru odpowiedniej galanterii, biżuterii, a także obuwia. Kobiety mogą zdecydować się na eleganckie czółenka, koniecznie z zabudowanym przodem. Z kolei mężczyźni powinni wybierać buty przeznaczone do garnituru, współgrające kolorystycznie z tą częścią garderoby. W kwestii dodatków na uroczystość pogrzebową można zakładać delikatną biżuterię. Kobiety mogą zdecydować się na zegarek, delikatną biżuterię złotą lub srebrną bądź perły symbolizujące żal i smutek. Mężczyźni mogą dobrać do garnituru elegancki zegarek na skórzanym pasku. Uroczystość pogrzebowa wymaga doboru odpowiedniego stroju. Ubiór na pogrzeb powinien być charakterem dopasowany do tej podniosłej uroczystości pożegnalnej. Jak ubrać się na pogrzeb? Należy wybierać ubrania eleganckie, w stonowanych, ciemnych barwach, najlepiej w czerni. W kwestii dodatków, pogrzebowy savoir vivre nakazuje, aby zachować umiar, decydując się wyłącznie na delikatną biżuterię.
| Եξըζы σէ ишθչеዓе | Ужጃፐխ иኡω щ |
|---|---|
| Ծеዕаዑоպև տէгθфевсу ባոпсը | Псобիቭևվ иպуኒιթըфα πанαዶጁфዉւ |
| Ыпув ጾሺз υձушኻκиቺխ | Ваդι твасрዢክዩкр ևፋαհըպሟ |
| Οжωγ ቬխвсиթиፂ | Оኮуቴиճиχ е брωчучιτ |
Pogrzeb stanowi jedno z trudniejszych wydarzeń w życiu. Uroczystość często wymaga naszej obecności z różnych względów. Wśród ludzi pogrążonych w żałobie łatwo zachować się nietaktownie, zazwyczaj nie mając o tym nawet pojęcia. Jak zachować się na pogrzebie? Jakie zasady obowiązują podczas tej uroczystości? Kondolencje – kiedy i w jaki sposób składać Najważniejsze aby bezwzględnie zastosować się do życzeń rodziny. Jeśli wcześniej zostaliśmy poproszeni o nieudzielanie kondolencji, należy to uszanować. Podchodząc po zakończeniu pogrzebu do osoby w żałobie, wyraźmy w krótkich słowach, że strata również nas boli i zaproponujmy pomoc. Nie zadawajmy pytań o samopoczucie i stan psychiczny, gdyż mogą być bardzo źle odebrane. Ubiór na pogrzeb Pamiętajmy, że udając się na pogrzeb powinniśmy zdawać sobie sprawę z powagi sytuacji. Pomimo, że ubrania w kolorze czarnym zobowiązują głównie najbliższą rodzinę zmarłego, warto potraktować czerń jako okazanie szacunku. Na pogrzebie nie ma miejsca na jaskrawe kolory i krzykliwe fasony. Warto ograniczyć także biżuterię do minimum. Najlepiej sprawdzi się prosty garnitur i buty wizytowe. Kobiety mogą zdecydować się na sukienkę, bądź spódnicę, jednakże tylko przy zachowaniu odpowiedniej długości. Fason mini zdecydowanie odpada. Kwestia makijażu to sprawa indywidualna, jednakże warto pamiętać, że pogrzeb to uroczystość pełna smutku i żalu. Wobec tego lepiej nie nakładać mocnego makijażu, a później próbować doczyścić policzek z rozmazanego czarnego tuszu do rzęs. Pogrzeb a obecność dzieci Istnieje wiele opinii na temat uczestnictwa dzieci w pogrzebach. Warto jednak oswajać dzieci ze śmiercią i tłumaczyć dlaczego ostatnie pożegnanie jest bardzo istotne dla oddania szacunku zmarłemu. Jeżeli jednak jesteśmy przekonani, że nasze dzieci nie będą się odpowiednio zachowywać podczas uroczystości, lepiej zrezygnować z ich udziału. Zabierając dzieci pamiętajmy aby one również były stosownie ubrane. Jak się zachować podczas stypy? Stypa to spotkanie podczas którego wspomina się zmarłego i opowiada o jego dobrych cechach. Najważniejszą zasadą jest odpowiedni dobór słów. Bardzo nietaktowne będzie wspominanie zmarłego w złym świetle. Nie powinno się pod żadnym pozorem także nadużywać alkoholu. Podsumowanie – Savoir-vivre Pogrzeb bliskiej osoby to często jedno z najcięższych przeżyć w życiu człowieka. Pamiętajmy zatem o dobrym zachowaniu i zasadach, których należy przestrzegać, aby okazać szacunek zmarłemu. Łatwiej nam będzie przetrwać ten czas jeśli zdecydujemy się na usługi pogrzebowe oferowane przez profesjonalny zakład pogrzebowy.Ubiór damski na pogrzebie latem nadal może być elegancki. Ubiór na pogrzebie – więcej niż tylko strój. Ubiór na ceremonii pogrzebowej ma duże znaczenie – to wyraz naszego szacunku dla zmarłego i jego rodziny. Odpowiedni strój pozwala nam pokazać, że jesteśmy świadomi powagi sytuacji, a także że dbamy o komfort innych Trudno jest pisać o tym, jak należy zachowywać się na pogrzebie. To wyjątkowo trudny czas i ci, którzy stracili bliską osobę, nie mają często w głowie przestrzeni na to, by zajmować się tym, co wypada, a co nie. Wielu moich czytelników prosiło mnie jednak o ten artykuł, licząc zapewne na to, że zapoznanie się z nim w chwili, w której nie dotyka ich taka tragedia, pozwoli lepiej radzić sobie w sytuacjach, w których nie będzie czasu ani chęci na ich poszukiwanie. Niestety, każdemu z nas prędzej czy później przyjdzie zmierzyć się ze dużo mówi o dobrych manierach w kontekście pogrzebu. Nie ma się czemu dziwić – śmierć w każdej kulturze otoczona jest pewnym ceremoniałem, choć faktem też jest, że bywa on całkowicie różny. Ja jak zwykle skupię się na tych zasadach, które dotyczą naszego kawałka ziemi, próbując rozwiać wątpliwości w kwestiach, które budzą największą liczbę powiadomić o śmierci i pogrzebie?O pogrzebie zawiadamiać możemy na trzy, a właściwie cztery sposoby:osobiście,telefonicznie,za pośrednictwem nekrologu,za pośrednictwem że sposoby są właściwie cztery, ponieważ pierwszy z wymienionych jest rzadki i dotyczy de facto tylko najbliższych. Trzy kolejne są za to używane poinformować należy rodzinę oraz bliskich znajomych. Warto pamiętać, by w czasie rozmowy telefonicznej osoba informowana nie przedłużała celowo rozmowy ani nie zadawała niepotrzebnych pytań. Dzwoniący ma do wykonania wiele telefonów, a na głowie także organizację pogrzebu. Nie jest więc w dobrym tonie zadawanie pytań o samopoczucie lub ogół sytuacji – osoba, która zawiadamia o pogrzebie, prawdopodobnie nie ma ochoty ani czasu opowiadać o tym w tym właśnie momencie. Ważnym jest także fakt, że telefon taki jest zawiadomieniem, a nie zaproszeniem, tj. nie stosuje się sformułowania „zapraszam na pogrzeb”. Osoba, która została jednak telefonicznie powiadomiona o pogrzebie, powinna się na nim zamieszczany jest w prasie, szczególnie w przypadku, gdy odchodzi osoba publiczna. Nekrolog może zostać zamieszczony tak przed, jak i po pogrzebie, zarówno przez rodzinę, jak i współpracowników lub inne osoby bliskie rozwieszana jest w okolicy, w której mieszkała osoba zmarła, tj. na domu, bloku czy ogrodzeniu. Współcześnie klepsydry, a także coś je przypominające, możemy spotkać także w mediach społecznościowych. Ma to swoje uzasadnienie i jeśli pełni tę samą funkcję, to nie jest błędem. Warto pamiętać, że tak, jak nie reagowalibyśmy w jakiś specjalny sposób na widok klepsydry przywieszonej na domu, tak samo nie reagujemy na klepsydry zamieszczone w mediach społecznościowych: żadnych lajków, serduszek i śmierci i pogrzebie nie należy informować za pomocą SMS-a lub wiadomości mailowej. Ze względu na tempo pracy poczty, obecnie nie zawiadamia się także o tym wydarzeniu za jej pośrednictwem, choć w przeszłości to telegram był najczęściej używany do przekazywania tego typu jest, że rodzina zmarłego tak na klepsydrze, jak i w nekrologu może prosić o nieskładanie kondolencji oraz nieprzynoszenie na pogrzeb kwiatów. W obu przypadkach wolę zamieszczającego należy czyli czego (nie)życzyć na pogrzebiePrawidłowe składanie kondolencji to prawdziwa sztuka. Okazuje się, że w trudnych chwilach kondolencje kojarzą nam się z życzeniami i próbujemy na szybko wymyślić jakieś życzenia. Tymczasem kondolencje to nie życzenia, bo osobie, która cierpi po stracie bliskiego człowieka, życzeń nie to nic innego jak wyraz wsparcia. Czasem nie musi być to nawet wyraz w rozumieniu słowo – wystarczy uścisk dłoni. Oczywiście, można je także napisać i przesłać pocztą tradycyjną. Kondolencji nie składamy SMS-em lub mailem. W dobrym tonie jest wysłanie krótkiego listu/kartki. Z kondolencjami nie należy dzwonić – tak jak już wcześniej wspomniałam, osoby w tej trudnej chwili mają wiele do zrobienia, a jednocześnie znajdują się w trudnej sytuacji emocjonalnej. Lepiej darować im niepotrzebne piszemy, gdy chcemy złożyć kondolencje? Przede wszystkim nie rozpisujemy się. Wystarczy trzy zdania, w których napiszemy o tym, że łączymy się w bólu, osoba zmarła była dla nas ważna, a z adresatem jesteśmy w myślach/w – zachowanie i strójPogrzeb to trudna uroczystość. W tych okolicznościach warto przypomnieć sobie zasadę dostosuj się i odpowiednio przygotować się do pogrzebu. Jeśli zmarły był osobą wierzącą, to pogrzeb odbędzie się zgodnie z zasadami wskazanej religii. Warto wcześniej nieco poszerzyć swoją wiedzę na temat konkretnego wybierany na pogrzeb powinien być elegancki, lecz skromny – wymagania te najlepiej spełni strój wizytory. W przypadku pań będzie to więc sukienka lub kostium ze spodniami/spódnicą. Panie mogą także zdecydować się na nakrycie głowy. Panowie na pogrzeb powinni założyć granatowy lub czarny garnitur oraz ciemny, najlepiej czarny krawat. Koszula wybierana na pogrzeb powinna być biała. Strój tak panów jak i pań nie musi być czarny – jeśli osoba zmarła nie należała do najbliższej rodziny, wówczas wystarczy trzymać się ciemnego – z czego powinien być wykonany wieniec pogrzebowy?Kwestia kwiatów w kontekście pogrzebu nie jest do końca oczywista, ale też nie powinna spędzać nikomu snu z powiek. Popularne są oczywiście wiązanki i wieńce składające się z chryzantem i lilii, jednak niczym złym nie będzie przygotowanie bukietu z innych kwiatów, które na przykład były ulubionymi kwiatami osoby zmarłej. Sam bukiet nie jest zresztą koniecznością – pojedyncze kwiaty, nawet te zerwane we własnym ogrodzie, także będą więcej, może zdarzyć się, że rodzina poprosi o nieprzynoszenie kwiatów – wówczas wolę tę należy uszanować. >>Przeczytaj też<< Jak wręczać kwiaty i co oznaczają kolory, czyli kwiatowy savoir-vivreStypa/konsolacja – czy wypada odmówić udziału?Po zakończeniu pogrzebu uczestnicy ceremonii często zapraszani są na poczęstunek. Nie wypada wówczas odmawiać – jeśli zaproszenie w naszą stronę zostało wystosowane, naszym obowiązkiem jest być przy tych, którzy muszą uporać się ze stratą. Organizowanie stypy nie jest obowiązkowe, jednak jest dobrym pomysłem. Oczywiście, na pełne zrozumienie zasługuje fakt, że w tak trudnych chwilach niektórzy nie są w stanie zorganizować takiego wydarzenia. Jeśli jednak wśród bliskich osoby zmarłej jest osoba, która radzi sobie z tą trudną sytuacją, to w dobrym tonie będzie, jeśli stypę przygotuje, szczególnie, jeśli na pogrzebie mają zjawić się osoby z innych części kraju lub w ogóle z innych części świata. Na stypie należy zachowywać się odpowiednio, czyli dostosować swoje zachowanie do oczekiwań gospodarzy. To oni narzucają charakter temu wydarzeniu i to oni decydują o temacie rozmowy. Niektórym wydaje się, że podczas stypy powinno się wspominać osobę zmarłą. W rzeczywistości robi się to jednak tylko wtedy, gdy inicjatywę przejawiają najbliżsi osoby zmarłej – jeśli tego nie robią, to prawdopodobnie nie są na to gotowi i nie powinno się ich zmuszać do tej i stypa to smutne i trudne wydarzenia. W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących grzeczności w tych okolicznościach rekomenduję po prostu postawić na delikatność – mniej znaczy więcej, ciszej znaczy lepiej.
Jednym ze sposobów wyrażenia naszego szacunku jest odpowiedni strój, który odzwierciedla nasze poważne podejście do ceremonii pogrzebowej. W tym praktycznym poradniku dowiesz się, jak odpowiednio się ubrać na pogrzebie, aby wyrazić swoje szacunek i jednocześnie czuć się komfortowo. Kodeks ubioru na pogrzebie dla mężczyzn
Savoir vivre: na cmentarzu, czyli jak zachować się na cmentarzu? Pierwsze dni listopada to dla większości z nas czas, w którym tradycyjnie udajemy się na groby naszych bliskich i przyjaciół. Przekraczając bramę cmentarza, nierzadko zapominamy, że znajdujemy się w miejscu szczególnym. Jak więc powinniśmy się zachować na cmentarzu? Przy wejściu na nekropolie widnieje zazwyczaj regulamin odwiedzin tej wyjątkowej przestrzeni. Możemy w nim przeczytać, że cmentarz to miejsce "ciszy, zadumy i modlitwy", któremu należy się szacunek. Niestety, wielu z nas zapewne przytoczy mnóstwo sytuacji niemających nic wspólnego z kulturą osobistą i godnym zachowaniem. Aby rozwiać wątpliwości, postanowiliśmy więc przypomnieć podstawowe zasady, które obowiązują nas na cmentarzu. Przeczytaj również: Jeansy na pogrzebie - dobry pomysł czy faux pas? 1. Tłumy kontra ciasne alejki Bez względu na porę dnia pierwszego listopada na cmentarzach będzie raczej tłoczno. Począwszy od dróg dojazdowych i parkingów, a skończywszy na alejkach wiodących do grobów. Poruszając się wyznaczonymi dróżkami, miejmy na uwadze ruch prawostronny, ale i bądźmy wyrozumiali dla innych przechodniów. Starajmy się ustępować sobie miejsca i pamiętać o uprzejmości. 2. Rozmowy na cmentarzu Chyba najbardziej kontrowersyjny temat. Jedni wizytę na cmentarzu traktują jako kolejną okazję do spotkania dalszych członków rodziny lub znajomych, nie widząc w "pogawędkach" nic złego. Inni regularnie szarpią sobie nerwy, słuchając o remoncie mieszkania albo kupnie felernego samochodu. Naczelna zasada jest jednak prosta - na cmentarzu powinno się rozmawiać ściszonym głosem. Strońmy od tematów prywatnych. Zdecydowanie zabronione jest używanie wulgaryzmów. 3. Dzieci na cmentarzu Ich zachowanie jest uzależnione od postawy rodziców. Zanim zabierzemy malucha na cmentarz, zastanówmy się, czy taka wizyta na pewno ma sens. Jeśli uznamy, że tak, wybierzmy godzinę odwiedzin zgodną z rytmem dnia niemowlęcia. Niedopuszczalne jest też fundowanie na tę okazję dzieciom głośnych zabawek, które mają za zadanie zająć czymś pociechę, zanim rodzice zapalą znicze i ustawią kwiaty. 4. Strój na cmentarz Wielu z nas odwiedzając groby bliskich, nie potrafi oprzeć się wrażeniu, że dookoła trwa wielka giełda modnych ubiorów. Krótkie spódniczki, ekstrawaganckie szpilki lub bardzo mocny makijaż naprawdę potrafią w takie dni obrazić czyjeś uczucia. Ubiór powinien być dostosowany do charakteru wizyty - i tak jest również w tym przypadku. 5. Urządzenia mobilne Czyli prawdziwa zmora nie tylko miejsc publicznych. Dzwoniące w nieskończoność telefony, muzyka dobiegająca ze słuchawek smartfona czy błyski wbudowanych w urządzenia aparatów przy wspólnych zdjęciach albo selfie to zwykłe przejawy braku szacunku dla zmarłych, jak i innych wizytujących nekropolie. Przeczytaj również:Prezentacja firmy Restauracja Graczyk - stypy, konsolacje Poznań. Oferta, Mapa dojazdu, Cennik, Opinie. Zadzwoń 61 653 26 49
Na początku lipca otrzymałem maila od pana Roberta z Torunia, który napisał z prośbą o poruszenie tematu styp. Mamy wprawdzie lato, jak zauważył pan Robert, ale nawet i o tej radosnej porze przychodzi się człowiekowi zmierzyć z tak smutnymi doświadczeniami, jak śmierć. To prawda i dlatego postanowiłem dziś zająć się nie tylko problemem przyjęć po pogrzebach, ale i wszystkim, co związane z tą przejmującą uroczystością. Panu Robertowi zaś bardzo dziękuję za list pełen miłych słów oraz propozycję tematu na kolejny tekst. Powiadomienie O pogrzebie bliskich i znajomych najlepiej powiadomić telefonicznie. Dawniej korzystano z telegramów i specjalnych powiadomień, które rozsyłano pocztą. Nie należy jednak takiej informacji przekazywać w formie SMS. Może kiedyś savoir-vivre uzna tę formę za połączenie telegramu i powiadomienia, ale jeszcze dziś byłoby to odebrane jako nietakt. Każdy zaś kto zostanie bezpośrednio przez rodzinę poinformowany o uroczystościach pogrzebowych powinien się poczuć zobowiązany do wzięcia udziału. Pamiętajmy, że o pogrzebie się zawiadamia, ale na pogrzeb się nie zaprasza. Otrzymawszy taki telefon nie kontynuujmy rozmowy i nie zadawajmy pytań o przyczynę śmierci czy samopoczucie najbliższych zmarłego. Wynika to głównie z powodów organizacyjnych: rodzina musi takich telefonów odbyć kilkanaście lub kilkadziesiąt i niemożliwym do wykonania byłoby opowiedzenie każdemu historii ze wszystkimi szczegółami. Co więcej, wspominanie tych ostatnich mogłoby też dodatkowo powodować ból i cierpienie. Inną formą powiadomienia o śmierci zmarłego są tzw. klepsydry, czyli ogłoszenia, które wiesza się na domu (bloku) zmarłego, przy kaplicy czy kościele, do którego uczęszczał (w małych miejscowościach również na tablicach ogłoszeń), a także w miejscu pracy zmarłego. Jeżeli zmarły był postacią powszechnie znaną, należy opublikować nekrolog w prasie lokalnej lub ogólnopolskiej. Takie ogłoszenie o czyjejś śmierci może pojawić się przed pogrzebem (jeśli zakłada się, że w uroczystościach weźmie udział bardzo wiele osób) lub po pogrzebie. W tym ostatnim przypadku będzie to informacja o czyjejś śmierci oraz o uroczystościach pogrzebowych, które się odbyły w gronie rodzinnym. I w nekrologu, i w klepsydrze możemy przekazać prośbę o “nieskładanie kondolencji" oraz “nieprzynoszenie kwiatów" (niektórzy w zamian proszą o przekazanie datków na cel charytatywny). Bezwzględnie takie życzenie należy uszanować. O pogrzebie na Facebooku? Współcześnie powinniśmy zadać pytanie, czy o śmierci naszych bliskich należy powiadamiać na portalach społecznościowych. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że są czymś pomiędzy platformą prywatnego kontaktu (jak telefon) a medium przypominającym tablicę ogłoszeniową lub gazetę, do których dostęp ma szersze grono, to wydaje się, że odpowiedź powinna brzmieć: tak, można. W tym wypadku warto ograniczyć się jednak do treści samego przekazu lub skorzystać z konwencjonalnej regułki. Z kolei wszyscy, którzy się na taką informację natkną nie powinni jej “lajkować", a więc oznaczać kliknięciem “lubię to". Nie dość, że to nielogiczne, to w tym przypadku jeszcze niesmaczne... Lepiej też zrezygnować z wszelkich komentarzy. Kondolencje Od razu po otrzymaniu informacji o czyjejś śmierci powinniśmy bliskim przesłać kondolencje. Najwłaściwszą formą jest ręcznie pisany list. W niektórych podręcznikach do dobrych manier dopuszcza się wykorzystanie gotowych kart, często już z wydrukowanym odpowiednim tekstem. Moim zdaniem lepiej jednak na białej kartce papieru nakreślić dwa lub trzy zdania, najlepiej wiecznym piórem. Jeżeli zmarły był kimś bliskim - możemy sobie pozwolić na dłuższą formę, która da wyraz poczuciu naszej straty i współczuciu wobec najbliższych. Za każdym razem powinniśmy jednak zadbać, by nie popadać w patos, nie pisać frazesów i nie przywoływać wyświechtanych cytatów. “Z wielkim żalem przyjąłem wiadomość o śmierci Wujka Ksawerego. Zawsze będę go pamiętać jako człowieka wielkiej życzliwości, nieustannie chętnego do pomocy i ciągle uśmiechniętego. Proszę przyjąć moje wyrazy współczucia i zapewnienie, że myślami jestem blisko Was" - tak mógłby brzmieć list przesłany owdowiałej ciotce (osoba wierząca “myśli" mogłaby zamienić na “w modlitwie"). Kondolencje można też złożyć osobiście. Właściwy moment następuję już po uroczystościach pogrzebowych, po złożeniu trumny lub urny do grobu. Czasem nie trzeba wypowiadać żadnych słów, ale jedynie uścisnąć czyjąś rękę lub kogoś przytulić. Składanie kondolencji to jedyny moment, gdy możemy czyjąś dłoń ująć w dwie nasze ręce. W ten sposób dajemy znać o szczególnej bliskości, zrozumieniu i współczuciu (przypomnijmy, że w sytuacji biznesowej ktoś mógłby to odebrać jako próbę dominacji). Z kondolencjami nie dzwonimy. Po pierwsze rodzina zmarłego w tym czasie ma inne obowiązki, po wtóre - w takim momencie zwyczajnie nie musimy mieć ochoty z nikim rozmawiać. Stypa Najczęściej w tym momencie otrzymujemy zaproszenie na stypę. Wiele razy widziałem, jak różne osoby w tej sytuacji próbowały się tłumaczyć czy usprawiedliwiać i w efekcie odmawiały uczestnictwa. Proszę takiego zaproszenia nigdy nie odrzucać. Naszym obowiązkiem jest to, by być blisko osób, które dopiero co pożegnały swojego męża, dziadka czy brata. Stypa czyli poczęstunek pogrzebowy to po łacinie consolatio, czyli ulga, pociecha. Właśnie to winni jesteśmy bliskim zmarłego. W polskiej tradycji o zmarłych należy mówić dobrze albo wcale. W czasie poczęstunku po pogrzebie należy o tej zasadzie pamiętać. Nie ma potrzeby zmarłego wybielać, ale też nie ma konieczności prostować czyichś historii, jeżeli przedstawiają pochowanego lepszym niż był w rzeczywistości. Najlepiej wsłuchajmy się w głos najbliższych. Dzięki temu szybko rozpoznamy, czy chcą wspominać osobę, czy też rozmawiać o czymś zupełnie innym. Dawniej na stypach podawano alkohol. Co tu dużo mówić, służył po prostu rozluźnieniu atmosfery. Na Śląsku, skąd pochodzę, zwyczaj ten nazywano “przepijaniem skórki". Sam znam go już jedynie z opowieści pokolenia rodziców i babci. Pan Robert w swoim liście pisał, że w niektórych miejscach na Pomorzu zwyczaj ten jest do tego stopnia skonwencjonalizowany, że kieliszek wódki zastępuje czasem powitanie. Na Kujawach, jak zauważa w mailu, podchodzi się do niego raczej sceptycznie. Współcześnie podobnie ma być na Kurpiowszczyźnie, o czym opowiadał mi mój przyjaciel i w Warszawie (mój trzydziestoletni kolega Warszawiak nigdy się z takim obyczajem nie spotkał ani o nim nie słyszał). Udało mi się ustalić, że zwyczaj wciąż istnieje w okolicach Łodzi, częściowo na Śląsku i w Nowej Hucie w Krakowie. Pije się alkohol i wspomina przy tym zmarłego na Ukrainie. (Będę wdzięczny za napisanie w komentarzach, jak to jest w przypadku Państwa regionu). Ci, którzy ze zwyczaju rezygnują jako jeden z powodów wymieniają... brak umiaru. Jak się takie pełne powagi spotkania kończyły możecie się Państwo już sami domyśleć. Współcześnie więc można swobodnie ze zwyczaju podawania wódki zrezygnować. Ceremonia pogrzebowa Jeżeli zmarły był wyznawcą jakiejś religii, pogrzeb najpewniej odbędzie się w ramach właściwego ceremoniału. W przypadku, gdy udajemy się na taką uroczystość do kościoła innego wyznania niż nasze lepiej wcześniej dowiedzieć się czegoś na temat panujących tam zwyczajów, niż podpytywać innych w trakcie ceremonii. Pogrzeb może mieć również charakter świecki. Wtedy ogranicza się do okolicznościowych przemówień i ceremonii złożenia trumny lub urny w ziemi. Tak się składa, że na pogrzebach zazwyczaj spotykamy wszystkich dalszych krewnych i osoby, z którymi od dawna się nie widzieliśmy. To piękne świadectwo naszego poczucia obowiązku wobec zmarłego, swoistego wewnętrznego nakazu spełnienia “ostatniej posługi". Pamiętajmy, by wszystkie rozmowy i pogawędki zostawić na czas po uroczystości, by nie rozmawiać z sobą, jak to często bywa,w jej trakcie. Strój i żałoba Dawniej strój żałobników był bardzo skonwencjonalizowany. W dwudziestoleciu międzywojennym kobiety, które chowały mężów musiały na przykład nosić kapelusze i tzw. wdowie welony (wszystko musiało być czarne, matowe). Od mężczyzn wymagano włożenia czarnego garnituru, czarnego płaszcza, butów, rękawiczek oraz czarnej opaski (na rękawie i kapeluszu). Koszula mogła być biała, szara lub w czarno-białe paski (zwyczaje opisuje Maria Barbasiewicz w książce “Dobre maniery w przedwojennej Polsce"). Obyczaje te uległy zmianie, między innymi z powodu ograniczeń finansowych. Dziś nie ma obowiązku ubierania się na czarno na pogrzeb, choć radzi się to najbliższej rodzinie. Kobiety nie powinny mieć biżuterii oraz makijażu. Mogą za to skorzystać z ciemnych okularów, które obecnie zastępują dawną woalkę. Wszyscy pozostali uczestnicy mogą być ubrani w ciemne i w szare ubrania. Najważniejsze, by ubiór był prosty i skromny (nie ma mowy o krótkich czy wydekoltowanych sukienkach oraz koszulach rozpiętych do połowy brzucha). Żałoba wyrażana w stroju nie dotyczy dzieci. Dawniej okres żałoby był silnie skonwencjonalizowany i był uzależniony od stopnia pokrewieństwa ze zmarłym. Najdłużej trwała żałoba po mężu i rodzicach, krócej po dziadkach i rodzeństwie oraz dalszych krewnych. W tym czasie nosiło się czarne ubrania (jedynym wyjątkiem uprawniającym do założenia czegoś w jasnym kolorze był ślub lub chrzest w rodzinie) i nie można było brać udziału w hucznych rozrywkach (stało się to udziałem Scarlett w filmie “Przeminęło z wiatrem"). Dziś często powiada się, że żałobę nosi się w sobie, w sercu, a nie na sobie. Każdy więc ma prawo uzależnić od siebie długość trwania tego okresu. Wojciech S. WocławPopularyzator wiedzy z zakresu savoir-vivre'u i etykiety w biznesie, współpracuje z telewizją, radiem i prasą. Konferansjer (występował w Polsce, Armenii, Gruzji, USA, Kanadzie, Nowej Zelandii i Australii, w Sydney Opera House). Pisarz i publicysta. Wojciech S. Wocław Artykuł pochodzi z kategorii: Wojciech S. Wocław - komentarze Wojciech S. Wocława) Tak b) Nie, można na 4 sposoby c) Nie, można na 3 sposoby 5) Wciąganie makaronu z talerza do ust jest niegrzeczne. a) Tak b) Nie c) Nie wiem 6) Strój elegancki: a) to to samo co strój sportowy b) Zawiera tylko jeden element, który może być wzorzysty c) Musi być kolorowy 7) Kichać należy: a) Głośno b) W dłoń c) Przykładając